Wzruszenie, zaszczyt i duma! 
Janina Pydo z Zastawia, śpiewaczka ludowa została laureatką wyjątkowej nagrody, wcześniej tylko Anna Malec z Jędrzejówki była jej posiadaczką, a od tego czasu minęło 42 lata….
Wczoraj czyli 9 lipca 2025r., na Zamku Królewskim w Warszawie zostały wręczone najważniejsze nagrody w dziedzinie kultury ludowej czyli Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”.
Pani Janina Pydo, obecnie 95-letnia, śpiewa od najmłodszych lat. Urodziła się w Zastawiu w gminie Goraj na Lubelszczyźnie i tam mieszka do dziś. Muzyka towarzyszyła jej całe życie; podczas codziennych obowiązków, świąt i obrzędów. Obdarzona fenomenalną pamięcią oraz muzykalnością, pani Janina zgromadziła ogromny repertuar pieśni oraz przyśpiewek.
W młodości uwielbiała tańczyć, wielokrotnie była proszona na weselną druhnę i ośpiewywała wesela – do dziś wykonuje pieśni oczepinowe, przyśpiewki oraz śpiewy zastolne. Ostatnie wesele ośpiewała zaledwie kilka lat temu. Jako młoda dziewczyna pomagała Annie Żurek z Zastawia odprawiać nabożeństwa różańcowe za zmarłych, później przejęła po niej tę służbę i prowadziła śpiewy pogrzebowe przez kilkadziesiąt lat. W repertuarze pani Janiny znajdują się także dziesiątki pieśni nabożnych: maryjnych, pielgrzymkowych, do świętych, wielkopostnych, kolęd, w unikalnych wariantach. Wykonuje także mnóstwo pieśni obrzędowych, lirycznych, ballad dziadowskich oraz kołysanek. Od lat 60. przez 40 lat działała w Kole Gospodyń Wiejskich w Zastawiu, prowadząc je także śpiewaczo. Pani Janina wyrabia również tradycyjny olej lniany w ponad stuletniej olejarni, wije wieńce dożynkowe i wianki.
Jej aktywność folklorystyczna rozpoczęła się ok. 40 lat temu, gdy poznała wybitnego roztoczańskiego skrzypka, Bronisława Bidę z Gródek. Pani Janina zaczęła udzielać się artystycznie, m. in. na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu, na „Powiślakach” w Maciejowicach (Konkurs Kapel i Śpiewaków Ludowych Regionów Nadwiślańskich) oraz na przeglądach szczebla wojewódzkiego, powiatowego i lokalnego, wszędzie zajmując czołowe miejsca. Cały czas uczestniczy w życiu kulturalnym regionu i nie tylko; występuje na koncertach, uroczystościach, festynach i przeglądach, prowadzi spotkania śpiewacze i warsztatowe, pisze wiersze, przyjmuje uczniów z całej Polski. Przez kilka lat współpracowała z dziecięcym zespół śpiewaczym w Goraju przy Gminnym Ośrodku Kultury. Jest w tej chwili jedną z ostatnich śpiewaczek na całym Roztoczu, a na Roztoczu Gorajskim jedyną, dlatego jej pieśni, styl śpiewu oraz opowieści są bezcenne dla uczniów śpiewu, badaczy oraz animatorów. Stała się prawdziwą wizytówką regionu, a przy tym ukochaną mistrzynią dla wielu. Twórczość pani Janiny Pydo została ujęta w publikacjach płytowych oraz książkowych. W ubiegłym roku dzięki staraniom Towarzystwa dla Natury i Człowieka ukazała się płyta monograficzna pani Janiny z wyjątkowym repertuarem obrzędowym, religijnym oraz świeckim. Pani Janina wystąpiła w programach „Szlakiem Kolberga” TVP Kultura, „Nuty biłgorajskie” TVP3 Lublin, zagrała samą siebie w filmie „Dzień i noc” oraz w filmie dokumentalnym „Ziemia”, wielokrotnie pojawiała się w audycjach Dwójki Polskiego Radia, Polskiego Radia Dzieciom, a także w podcaście portalu muzykatradycyjna.pl Zarówno życiowa historia, jak i talent oraz dorobek artystyczny pani Janiny są niezwykłe, a jej pieśni, pamięć oraz usposobienie to wspaniałe świadectwo dawnych czasów. Co prawda pani Janina zbliża się do setnych urodzin, ale wciąż tryska energią, śpiewa z niezwykłą lekkością i siłą, przyjmuje uczniów i występuje, gdy tylko ma ku temu okazję, twierdząc, że to właśnie pomaga zachować jej zdrowie. W tym roku oprócz Nagrody Oskara Koblerga zodbyła Złotą Basztę na Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych.
Janina Pydo to nie tylko skarbnica piosenek tradycyjnych Roztocza Zachodniego, ale również osoba, która raz spotkana na drodze życia, zostaje zapamiętana na zawsze. Życzliwa wobec młodych pasjonatów muzyki ludowej i życzliwa wobec każdego, kto chce z nią współpracować. Zawsze otwarta na nowe wyzwania, spotkania, gotowa do podzielenia się melodią i tekstem, a wszystkie ma zapisane w pamięci. Od najmłodszych lat kocha muzykę i ludzi. I to owocuje tym, że odnosi sukcesy na przeglądach, festiwalach muzyki tradycyjnej, ale również łatwo zaprzyjaźnia się na całe życie.
My serdecznie gratulujemy tak ogromnych sukcesów i wzruszamy się mogąc jej towarzyszyć przy wydarzeniach, na których jest doceniania, kochana i wyróżniania! Niech nam żyje 200 lat!!!!
Nagroda im. Oskara Kolberga jest najważniejszym wyróżnieniem w dziedzinie kultury ludowej w Polsce i najdłużej przyznawanym, ustanowionym w 1974 roku na Mazowszu, w gronie twórców płockiego czasopisma społeczno-kulturalnego „Barwy”. Nagroda od początku przyznawana była za całokształt twórczości, honorowała najwybitniejszych twórców, badaczy i popularyzatorów kultury ludowej, artystów działających w różnych regionach etnograficznych i dziedzinach wytwórczości. Kilkadziesiąt dorocznych edycji sprawiło, że Nagroda im. Oskara Kolberga jest uznawana za probierz najwybitniejszych osiągnięć, jednocześnie pełni rolę instytucji wspomagania i promowania twórczości i działań na rzecz kultury ludowej w kraju i za granicą.
Patronem nagrody uczyniono Oskara Kolberga – etnografa, folklorystę i kompozytora, twórcę największego w XIX wieku zbioru źródeł etnograficznych do badania kultury ludowej obszaru dawnej Rzeczypospolitej, autora serii monografii Lud i Obrazów etnograficznych, które tworzą podstawę materiałową dla współczesnych nauk o kulturze (etnografii, etnologii, folklorystyki, etnomuzykologii) i do dzisiaj są inspiracją twórczości naukowo-badawczej i artystycznej.
Organizatorem Nagrody jest Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Realizację konkursu i uroczystej gali prowadzi Narodowy Instytut Muzyki i Tańca we współpracy z Muzeum Wsi Radomskiej i Muzeum im. Oskara Kolberga. Stałymi partnerami pozostają Samorząd Województwa Mazowieckiego (obok Ministerstwa jest fundatorem nagrody pieniężnej) oraz Stowarzyszenie Twórców Ludowych. /żródło: https://nagrodakolberg.pl/