Jest nam niezwykle miło i szalenie radośnie poinformować, że pani Janina Pydo z Zastawia została laureatką bardzo prestiżowej nagrody: Nagrody im. Oskara Kolberga.
Nagroda ta, „Za zasługi dla kultury ludowej” w tym roku obchodzi 50-lecie swojego istnienia. Od wielu lat wieku przyznawana jest twórcom, badaczom i organizacjom, które chronią, rozwijają i promują dziedzictwo polskiej kultury tradycyjnej.
W tym roku komisja konkursowa wyłoniła siedemnaścioro laureatów 50. Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” oraz przyznała trzy dodatkowe wyróżnienia.
Pani Janina została doceniona:
– w kategorii I dla twórców z dziedziny sztuki i rękodzieła ludowego, muzyki, tańca, śpiewu oraz budowy instrumentów ludowych.
Gala wręczenia nagród odbędzie się 9 lipca 2025r. na Zamku Królewskim w Warszawie.
Serdecznie gratulujemy!
Janina Pydo, obecnie 95-letnia, śpiewa od najmłodszych lat. Urodziła się w Zastawiu w gminie Goraj na Lubelszczyźnie i tam mieszka do dziś. Muzyka towarzyszyła jej całe życie; podczas codziennych obowiązków, świąt i obrzędów. Obdarzona fenomenalną pamięcią oraz muzykalnością, pani Janina zgromadziła ogromny repertuar pieśni oraz przyśpiewek.
W młodości uwielbiała tańczyć, wielokrotnie była proszona na weselną druhnę i ośpiewywała wesela – do dziś wykonuje pieśni oczepinowe, przyśpiewki oraz śpiewy zastolne. Ostatnie wesele ośpiewała zaledwie kilka lat temu. Jako młoda dziewczyna pomagała Annie Żurek z Zastawia odprawiać nabożeństwa różańcowe za zmarłych, później przejęła po niej tę służbę i prowadziła śpiewy pogrzebowe przez kilkadziesiąt lat. W repertuarze pani Janiny znajdują się także dziesiątki pieśni nabożnych: maryjnych, pielgrzymkowych, do świętych, wielkopostnych, kolęd, w unikalnych wariantach. Wykonuje także mnóstwo pieśni obrzędowych, lirycznych, ballad dziadowskich oraz kołysanek. Głos pani Janiny mimo wieku jest niezwykle mocny i charyzmatyczny, ze starodawną manierą i piękną gwarą – słychać, że to ona przewodziła wspólnym śpiewom w społeczności. Od lat 60. przez 40 lat działała w Kole Gospodyń Wiejskich w Zastawiu, prowadząc je także śpiewaczo. Pani Janina wyrabia również tradycyjny olej lniany w ponad stuletniej olejarni, wije wieńce dożynkowe i wianki. Jej aktywność folklorystyczna rozpoczęła się ok. 40 lat temu, gdy poznała wybitnego roztoczańskiego skrzypka, Bronisława Bidę z Gródek. Pani Janina zaczęła udzielać się artystycznie, m. in. na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu, na „Powiślakach” w Maciejowicach (Konkurs Kapel i Śpiewaków Ludowych Regionów Nadwiślańskich) oraz na przeglądach szczebla wojewódzkiego, powiatowego i lokalnego, wszędzie zajmując czołowe miejsca. Cały czas uczestniczy w życiu kulturalnym regionu i nie tylko; występuje na koncertach, uroczystościach, festynach i przeglądach, prowadzi spotkania śpiewacze i warsztatowe, pisze wiersze, przyjmuje uczniów z całej Polski. Przez kilka lat współpracowała z dziecięcym zespół śpiewaczym w Goraju przy Gminnym Ośrodku Kultury. Jest w tej chwili jedną z ostatnich śpiewaczek na całym Roztoczu, a na Roztoczu Gorajskim jedyną, dlatego jej pieśni, styl śpiewu oraz opowieści są bezcenne dla uczniów śpiewu, badaczy oraz animatorów. Pani Janina jest stałą gościnią Festiwalu Fanfara skupiającego się wokół tradycji Rotocza, koncertowała i uczyła śpiewu w Lublinie na Jarmarku Jagiellońskim oraz w Warszawie na festiwalu Wszystkie Mazurki Świata. Stała się prawdziwą wizytówką regionu, a przy tym ukochaną mistrzynią dla wielu. Twórczość pani Janiny Pydo została ujęta w publikacjach płytowych oraz książkowych. W ubiegłym roku dzięki staraniom Towarzystwa dla Natury i Człowieka ukazała się płyta monograficzna pani Janiny z wyjątkowym repertuarem obrzędowym, religijnym oraz świeckim. Pani Janina wystąpiła w programach „Szlakiem Kolberga” TVP Kultura, „Nuty biłgorajskie” TVP3 Lublin, zagrała samą siebie w filmie „Dzień i noc” oraz w filmie dokumentalnym „Ziemia”, wielokrotnie pojawiała się w audycjach Dwójki Polskiego Radia, Polskiego Radia Dzieciom, a także w podcaście portalu muzykatradycyjna.pl . Dzięki nieustannej pracy pani Janiny udaje się przywracać do społecznej praktyki, popularyzować i dokumentować muzyczne dziedzictwo mikroregionu gorajskiego. Zarówno życiowa historia, jak i talent oraz dorobek artystyczny pani Janiny są niezwykłe, a jej pieśni, pamięć oraz usposobienie to wspaniałe świadectwo dawnych czasów. Co prawda pani Janina zbliża się do setnych urodzin, ale wciąż tryska energią, śpiewa z niezwykłą lekkością i siłą, przyjmuje uczniów i występuje, gdy tylko ma ku temu okazję, twierdząc, że to właśnie pomaga zachować jej zdrowie.
